Nâng cao chất lượng giáo dục nghề nghiệp theo hướng tiếp cận tiêu chuẩn quốc tế

Tại cuộc làm việc với Phó Thủ tướng, ông Klaus Michael đã báo cáo về tình hình hợp tác với Bộ Giáo dục và Đào tạo trong lĩnh vực đào tạo nghề theo tiêu chuẩn Đức cũng như một số khó khăn, vướng mắc của Tập đoàn.

Trên cơ sở quan hệ Đối tác chiến lược Việt Nam - Đức đang tiếp tục phát triển tốt đẹp trên mọi lĩnh vực, Phó Thủ tướng hoan nghênh mong muốn thúc đẩy hoạt động hợp tác, đầu tư kinh doanh của Tập đoàn nói chung và tại Việt Nam nói riêng.

Với vai trò là Chủ tịch Hội Hữu nghị Việt Nam – Đức, Phó Thủ tướng đánh giá cao Tập đoàn đã có những đóng góp trong lĩnh vực đào tạo nghề tại Việt Nam, từng bước đưa các hoạt động giáo dục nghề nghiệp của Việt Nam tiệm cận với các tiêu chuẩn và thông lệ quốc tế.

Về vướng mắc, Phó Thủ tướng đề nghị Bộ Giáo dục và Đào tạo phối hợp chặt chẽ với Tập đoàn Avestos rà soát lại tổng thể, báo cáo, tham mưu giải quyết dứt điểm, đưa ra giải pháp phù hợp hỗ trợ nhà đầu tư trên cơ sở tuân thủ quy định pháp luật của Việt Nam.

Theo tìm hiểu, giáo dục nghề nghiệp tại Đức, hay còn gọi là hệ thống đào tạo kép là một hình thức kết hợp giữa học lý thuyết tại trường nghề và thực hành tại doanh nghiệp. Mô hình này giúp học viên có kiến thức chuyên môn vững chắc và kinh nghiệm thực tế, đồng thời đáp ứng nhu cầu nhân lực của thị trường lao động Đức. 

Hệ thống đào tạo nghề truyền thống ở Đức được coi là một trong những hệ thống thành công nhất trên thế giới, với sự hợp tác giữa các trường và doanh nghiệp. Học sinh sẽ đăng ký vào một trung tâm đào tạo nghề và thực tập trong các doanh nghiệp từ 2 đến 3 năm. Trong quá trình đào tạo, họ sẽ được học kỹ năng nghề nghiệp và kiến thức lý thuyết, cùng với sự hỗ trợ của các giáo viên và chuyên gia đào tạo. Nhờ đó mà hệ thống giáo dục nghề nghiệp của Đức được đánh giá cao vì đáp ứng tốt nhu cầu nhân lực và cung cấp nguồn nhân lực có trình độ chuyên môn cao cho nền kinh tế.

Liên quan tới giáo dục nghề nghiệp của Việt Nam, tại phiên góp ý Dự thảo Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi) mới đây đại diện Ban soạn thảo – ông Trương Anh Dũng, Cục trưởng Cục Giáo dục nghề nghiệp – khẳng định: dự thảo lần này sẽ sắp xếp lại hệ thống trình độ gồm sơ cấp, trung cấp, trung học nghề và cao đẳng, nhằm khắc phục tình trạng nhập nhèm giữa các mô hình cũ. “Trung học nghề” sẽ là lựa chọn chính sau lớp 9, còn “trung cấp” chỉ dành cho người đã tốt nghiệp THPT.

Tuy nhiên, nhiều đại biểu cho rằng nếu không làm rõ ràng, việc này sẽ dẫn đến đứt gãy trong phân luồng và liên thông. Không thể vừa tuyên bố học nghề là con đường song song, lại vừa ngầm sắp xếp nó ở vị trí thấp hơn, khó đi tiếp. Thứ trưởng Hoàng Minh Sơn khẳng định: "Giá trị trình độ có thể tương đương, nhưng cơ hội không thể là ảo. Luật phải mở ra cơ hội thật, không phải dựng một con đường đẹp rồi rào lại bằng điều kiện bất khả thi".

Dự thảo lần này được đánh giá cao ở việc chính thức hoá khái niệm chứng chỉ nghề và công nhận kỹ năng tích luỹ – tức là học từng phần, tích luỹ dần để lấy bằng. “Học một năm có thể được chứng chỉ, rồi quay lại học tiếp. Đó mới là học tập suốt đời, là linh hoạt, là tôn trọng năng lực người học”, ông Sơn chia sẻ.

Ý tưởng này không mới, nhưng giờ mới có cơ sở để luật hoá, làm nền cho việc công nhận micro-credentials – một xu hướng đang lan rộng khắp thế giới. Nhưng chính ông Sơn cũng thẳng thắn: “Muốn làm được, cần truyền thông kỹ. Phải để xã hội hiểu mô hình trung học nghề là gì, học tích luỹ ra sao, chứ không thì khi luật ban hành, phản ứng sẽ rất dữ dội”.

Dự thảo Luật Giáo dục nghề nghiệp lần này được kỳ vọng sẽ “làm lại từ đầu”. Nhưng như một đại biểu đã nói thẳng: “Không phải cứ viết lại là xong. Quan trọng là viết có gắn với đời sống hay không”. Đổi mới không thể đến từ những dòng chữ vô cảm, xa rời thực tế. Nếu giáo dục nghề nghiệp muốn trở thành một lựa chọn nghiêm túc, có giá trị thật với người học, thì luật phải bắt đầu từ sự thật – sự thật của nhà trường, của doanh nghiệp, của người thầy và đặc biệt là của người học. Nếu không, tất cả sẽ chỉ là một cuộc làm mới hình thức, còn bản chất vẫn cũ kỹ, rệu rã.

 An Dương